Tính lãi suất ngân hàng. Các loại và cách tính chính xác nhất

Tính lãi suất là một trong những khái niệm quan trọng trong lĩnh vực tài chính. Đối với ngân hàng, lãi suất là một phần quan trọng trong việc tính toán và quản lý các tài khoản tiền gửi và cho vay. Tính lãi suất ngân hàng giúp người dùng hiểu rõ hơn về mức độ sinh lợi của khoản tiền gửi và tìm kiếm các lựa chọn vay phù hợp với nhu cầu tài chính của mình. Tuy nhiên, lãi suất cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của người vay và nên cần được quản lý một cách cẩn thận.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại lãi suất ngân hàng, cách tính lãi suất tiết kiệm và cách tính lãi suất vay của các ngân hàng một cách đơn giản và chính xác để giúp bạn đưa ra các quyết định tài chính thông minh.

Khái niệm về lãi suất

Lãi suất là khoản tiền mà người cho vay hoặc ngân hàng thu được từ khoản tiền mà họ cho vay. Lãi suất được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của khoản tiền được cho vay và thời gian cho vay. Đối với người vay, lãi suất là khoản phí mà họ phải trả cho người cho vay hoặc ngân hàng. Lãi suất được xem là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá tính khả thi và độ hấp dẫn của các khoản đầu tư hoặc cho vay. Lãi suất có thể ảnh hưởng đến tình hình tài chính của các bên liên quan và nên được quản lý một cách cẩn thận.

Lãi suất là giá của tiền.

David Ricardo

Tham khảo: Lãi suất là gì? Ảnh hưởng của sự thay đổi lãi suất đến nền kinh tế

Lợi ích của việc tính lãi suất ngân hàng

Việc tính toán lãi suất ngân hàng mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng. Sau đây là một số lợi ích của việc tính toán lãi suất ngân hàng:

1. Hiểu rõ về mức độ sinh lợi của khoản tiền gửi: Tính lãi suất giúp người dùng hiểu rõ hơn về mức độ sinh lợi của khoản tiền gửi và đưa ra các quyết định tài chính phù hợp.
2. So sánh các lựa chọn cho vay: Tính lãi suất cho phép người dùng so sánh các lựa chọn cho vay của các ngân hàng khác nhau để tìm kiếm lựa chọn phù hợp với nhu cầu tài chính của mình.
3. Quản lý tài chính hiệu quả: Việc tính lãi suất giúp người dùng quản lý tài chính một cách hiệu quả hơn bằng cách đưa ra các quyết định tài chính thông minh.
4. Đánh giá khả năng trả nợ: Việc tính lãi suất cũng giúp người vay đánh giá khả năng trả nợ của mình và đưa ra các quyết định tài chính phù hợp với tình hình tài chính của mình.
5. Tối ưu hóa lợi nhuận: Tính toán lãi suất cũng giúp ngân hàng tối ưu hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro của các khoản tiền gửi và cho vay.

Các loại lãi suất ngân hàng

Lãi suất tiền gửi

Lãi suất tiền gửi là lãi suất mà ngân hàng trả cho khách hàng khi họ gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm hoặc các loại tài khoản tiền gửi khác. Lãi suất tiền gửi thường cao hơn so với lãi suất của các tài khoản thanh toán thông thường.

Ngân hàng sẽ tính lãi suất dựa trên số tiền gửi, thời gian gửi và loại tài khoản tiền gửi. Thông thường, số tiền gửi càng lớn và thời gian gửi càng dài thì lãi suất càng cao. Các loại tài khoản tiền gửi thường áp dụng lãi suất khác nhau, ví dụ như tài khoản tiết kiệm thường, tài khoản tiết kiệm trực tuyến, tài khoản tiền gửi có kỳ hạn…

Ngân hàng áp dụng lãi suất tiền gửi bằng đồng Việt Nam của tổ chức và cá nhân không vượt quá mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn dưới 1 tháng, tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng do Thống đốc NHNN quyết định trong từng thời kỳ và đối với từng loại hình ngân hàng.

Hiện hành, mức lãi suất tiền gửi bằng đồng Việt Nam được quy định tại Quyết định 1812/QĐ-NHNN năm 2022 như sau: Mức lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng là 1,0%/năm. Mức lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 6,0%/năm; riêng Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô áp dụng mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 6,5%/năm.

Ngân hàng áp dụng lãi suất bằng đồng Việt Nam đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên của tổ chức và cá nhân trên cơ sở cung – cầu vốn thị trường.

Theo Thông tư 07/2014/TT-NHNN

Lãi suất tiền gửi có thể được trả hàng tháng, hàng quý, hàng năm hoặc khi kỳ hạn đáo hạn. Một số ngân hàng còn cung cấp các chính sách khuyến mãi với lãi suất ưu đãi hoặc quà tặng cho khách hàng khi mở các tài khoản tiền gửi mới.

Lãi suất cho vay

Lãi suất cho vay là khoản lãi mà ngân hàng thu từ khách hàng khi cung cấp các sản phẩm vay như vay mua nhà, vay mua ô tô, vay tiêu dùng… Lãi suất cho vay là nguồn thu chính của các ngân hàng và thường là một trong những chi phí lớn đối với khách hàng khi sử dụng sản phẩm vay.

Lãi suất cho vay thường được tính dựa trên nhiều yếu tố như rủi ro, thời gian vay, số tiền vay, mục đích sử dụng, khả năng thanh toán của khách hàng… Thông thường, lãi suất cho vay sẽ cao hơn so với lãi suất tiền gửi, bởi vì đây là sản phẩm cho phép khách hàng sử dụng ngay lập tức mà không phải gửi tiền vào ngân hàng.

Lãi suất cho vay có thể được tính dưới dạng lãi suất cố định hoặc lãi suất thay đổi (biến động). Lãi suất cố định là lãi suất được cố định trong suốt thời gian vay, trong khi lãi suất thay đổi sẽ thay đổi theo biến động của thị trường.

Lãi suất ngân hàng cho vay được quy định như sau:(1) Ngân hàng và khách hàng thỏa thuận về lãi suất cho vay theo cung cầu vốn thị trường, nhu cầu vay vốn và mức độ tín nhiệm của khách hàng, trừ trường hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có quy định về lãi suất cho vay tối đa tại mục (2) dưới đây.(2) Ngân hàng và khách hàng thỏa thuận về lãi suất cho vay ngắn hạn bằng đồng Việt Nam nhưng không vượt quá mức lãi suất cho vay tối đa do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quyết định trong từng thời kỳ nhằm đáp ứng một số nhu cầu vốn

Theo Thông tư 39/2016/TT-NHNN

Để tính toán lãi suất cho vay, khách hàng cần cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân và thu nhập, đồng thời phải đáp ứng các điều kiện và yêu cầu của ngân hàng. Các ngân hàng sẽ đưa ra quyết định về việc cho vay và lãi suất áp dụng sau khi xem xét các thông tin và hồ sơ của khách hàng.

Cách tính lãi suất tiền gửi

Để tính lãi suất tiền gửi, các ngân hàng như Vietcombank, Agribank, BIDV .. áp dụng các công thức đơn giản sau:

1. Lãi suất đơn giản: Lãi suất đơn giản được tính bằng cách nhân số tiền gửi vào ngân hàng với tỷ lệ lãi suất và thời gian gửi. Công thức tính như sau:

Lãi suất đơn giản = Số tiền gửi x Tỷ lệ lãi suất x Thời gian gửi / 365

Trong đó:

• Số tiền gửi là số tiền bạn gửi vào tài khoản tiền gửi.
• Tỷ lệ lãi suất là tỷ lệ lãi suất được ngân hàng cam kết trả cho bạn trong thời gian gửi tiền.
• Thời gian gửi là số ngày bạn gửi tiền trong tài khoản tiền gửi.
• 365 là số ngày trong năm.

2. Lãi suất phức tạp: Lãi suất phức tạp được tính dựa trên số tiền gốc và tỷ lệ lãi suất được cộng thêm vào số tiền gốc sau mỗi kỳ hạn. Công thức tính như sau:

Lãi suất phức tạp = Số tiền gốc x (1 + Tỷ lệ lãi suất / Số kỳ hạn)^Số kỳ hạn – Số tiền gốc

Trong đó:

• Số tiền gốc là số tiền bạn gửi vào tài khoản tiền gửi.
• Tỷ lệ lãi suất là tỷ lệ lãi suất được ngân hàng cam kết trả cho bạn trong thời gian gửi tiền.
• Số kỳ hạn là số kỳ hạn tính lãi suất trong thời gian gửi tiền.
• Số tiền gốc là số tiền ban đầu bạn gửi vào tài khoản tiền gửi.

Khi tính toán lãi suất phức tạp, bạn cần lưu ý rằng số kỳ hạn phải phù hợp với thời gian gửi tiền của bạn và điều kiện và yêu cầu của ngân hàng.

Ví dụ tính lãi suất gửi tiết kiệm: Bạn gửi 10 triệu đồng vào tài khoản tiền gửi với lãi suất 7% trong vòng 1 năm. Nếu áp dụng công thức tính lãi suất đơn giản, lãi suất bạn nhận được sẽ là:

Lãi suất đơn giản = 10,000,000 x 7% x 365 / 365 = 700,000 đồng

Nếu áp dụng công thức tính lãi suất phức tạp, lãi suất bạn nhận được sẽ là:

Lãi suất phức tạp = 10,000,000 x (1 + 7% / 1)^1 – 10,000,000 = 700,000 đồng

Như vậy, với cùng số tiền gửi và cùng tỷ lệ lãi suất, lãi suất phức tạp sẽ mang lại số tiền lãi cao hơn so với lãi suất đơn giản. Do đó, khi gửi tiền vào tài khoản tiền gửi, bạn nên lựa chọn lãi suất phức tạp để tối ưu hóa số tiền lợi nhuận của mình.

Lưu ý rằng, các ngân hàng có thể áp dụng các quy định khác nhau cho việc tính toán lãi suất tiền gửi. Để tránh những bất đồng về việc tính toán lãi suất, bạn cần phải tìm hiểu kỹ về điều kiện và yêu cầu của từng ngân hàng trước khi gửi tiền vào tài khoản tiền gửi của họ.

Tham khảo thêm: Cách tính lãi suất tiết kiệm đúng cách – Hướng dẫn chi tiết

Cách tính lãi suất vay

Để tính lãi suất vay, bạn cần biết các thông tin sau đây:

• Số tiền vay: là số tiền mà bạn muốn vay từ ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng.
• Thời gian vay: là khoảng thời gian mà bạn cam kết sẽ trả lại số tiền vay cùng lãi suất cho ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng.
• Lãi suất: là tỷ lệ phần trăm mà ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng tính vào số tiền vay của bạn.

Công thức để tính lãi suất vay của các ngân hàng như sau:

Lãi suất vay = (Số tiền vay x Lãi suất x Thời gian vay) / (Thời gian vay x 12)

Ví dụ tính lãi suất vay ngân hàng: Bạn muốn vay 50 triệu đồng từ ngân hàng Agribank với thời hạn vay là 24 tháng và lãi suất được tính là 8% một năm. Áp dụng công thức trên, ta có:

Lãi suất vay = (50,000,000 x 8% x 24) / (24 x 12) = 8,000,000 đồng

Vậy tổng số tiền bạn phải trả sau khi kết thúc thời hạn vay là 58 triệu đồng (bao gồm cả gốc và lãi).

Tham khảo thêm: Tính lãi suất vay ngân hàng. Cách đơn giản, chính xác nhất.

Cách tính lãi suất vay theo số dư nợ gốc:

Để tính lãi suất vay theo số dư nợ gốc, bạn có thể sử dụng công thức sau:

Lãi hàng tháng = (số dư nợ gốc x lãi suất hàng tháng) / số ngày trong tháng

Trong đó:

• Số dư nợ gốc là số tiền còn lại chưa trả của khoản vay.
• Lãi suất hàng tháng là lãi suất được tính trên cơ sở hàng tháng, thường được tính dựa trên lãi suất năm chia cho 12.
• Số ngày trong tháng được tính trên cơ sở tháng dương lịch, bao gồm cả ngày cuối cùng của tháng.

Ví dụ tính lãi suất vay theo tháng (số dư nợ gốc): Nếu bạn vay 100 triệu của Vietcombank với lãi suất hàng tháng là 1%, và tháng đó có 30 ngày, thì lãi hàng tháng sẽ là:

Lãi hàng tháng = (100 triệu x 1%) / 30 ngày = 3,333,333 đồng

Vì vậy, tổng số tiền bạn phải trả cho tháng đó (bao gồm cả gốc và lãi) sẽ là 103,333,333 đồng.

Cách tính lãi suất vay theo số dư nợ giảm dần

Để tính lãi suất vay theo dư nợ giảm dần, bạn có thể sử dụng công thức tính lãi suất theo dư nợ giảm dần sau:

Lãi hàng tháng = (số dư nợ còn lại x lãi suất hàng tháng)
Tiền gốc hằng tháng = số tiền vay/số tháng vay

Trong đó:

• Số dư nợ còn lại là số tiền còn lại chưa trả của khoản vay.
• Lãi suất hàng tháng là lãi suất được tính trên cơ sở hàng tháng, thường được tính dựa trên lãi suất năm chia cho 12.

Khi áp dụng phương pháp này, số tiền trả lãi hàng tháng sẽ giảm dần theo thời gian, còn số tiền trả gốc hàng tháng sẽ tăng dần.

Ví dụ tính lãi suất vay theo tháng (dư nợ giảm dần): nếu bạn vay 100 triệu với lãi suất hàng tháng là 1%, và thời hạn vay là 12 tháng, thì bảng lịch trả nợ sẽ như sau:

Tháng	Số tiền gốc trả hàng tháng	Số tiền lãi trả hàng tháng	Tổng số tiền trả hàng tháng
1	8,333,333	1,000,000	9,333,333
2	8,636,364	697,969	9,334,333
3	8,947,020	387,313	9,334,333
4	9,265,048	69,285	9,334,333
5	9,590,206	9,127	9,599,333
6	9,922,253	677	9,922,930
7	10,260,952	0	10,260,952
8	10,606,076	0	10,606,076
9	10,957,404	0	10,957,404
10	11,314,720	0	11,314,720
11	11,677,812	0	11,677,812
12	12,046,470	0	12,046,470

Như vậy, số tiền lãi trả hàng tháng sẽ giảm dần từ tháng đầu tiên cho đến khi bằng 0 ở tháng thứ 7, còn số tiền gốc trả hàng tháng sẽ tăng dần từ tháng đầu tiên. Tổng số tiền trả hàng tháng sẽ luôn là 9,334,333 đồng.

Lưu ý rằng, các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng có thể áp dụng các quy định khác nhau cho việc tính toán lãi suất vay. Để tránh những bất đồng về việc tính toán lãi suất, bạn nên tìm hiểu kỹ về điều kiện và yêu cầu của từng tổ chức trước khi vay tiền của họ.

Những yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất ngân hàng

Lãi suất ngân hàng là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự lựa chọn của khách hàng khi muốn vay tiền hay gửi tiền ở ngân hàng. Dưới đây là những yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất ngân hàng:

1. Tình hình kinh tế: Tình hình kinh tế của đất nước có tác động trực tiếp đến lãi suất ngân hàng. Khi kinh tế ổn định và phát triển thì lãi suất thường sẽ giảm. Ngược lại, khi kinh tế suy thoái thì lãi suất sẽ tăng cao.
2. Chính sách của Ngân hàng Nhà nước: Chính sách của Ngân hàng Nhà nước về việc điều chỉnh lãi suất cũng ảnh hưởng đến lãi suất ngân hàng. Khi Ngân hàng Nhà nước cắt giảm lãi suất thì lãi suất các khoản vay và tiền gửi cũng giảm theo và ngược lại.
3. Tỷ lệ lạm phát: Tỷ lệ lạm phát cũng có ảnh hưởng đến lãi suất ngân hàng. Nếu tỷ lệ lạm phát tăng cao thì ngân hàng sẽ tăng lãi suất để bù đắp cho sự mất giá của tiền tệ.
4. Rủi ro tín dụng: Rủi ro tín dụng cũng ảnh hưởng đến lãi suất ngân hàng. Nếu khách hàng có khả năng thanh toán không tốt thì lãi suất sẽ cao hơn để đảm bảo rủi ro của ngân hàng.
5. Cạnh tranh giữa các ngân hàng: Các ngân hàng cạnh tranh với nhau để thu hút khách hàng nên lãi suất cũng bị ảnh hưởng bởi độ cạnh tranh này.
6. Loại hình sản phẩm tài chính: Loại hình sản phẩm tài chính cũng ảnh hưởng đến lãi suất ngân hàng. Ví dụ như sản phẩm tiền gửi có kỳ hạn dài thì lãi suất sẽ cao hơn so với tiền gửi có kỳ hạn ngắn.

Những yếu tố trên là những yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến lãi suất ngân hàng. Khách hàng cần lưu ý để có thể đưa ra quyết định hợp lý khi vay tiền hoặc gửi tiền ở ngân hàng.

Tham khảo: Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất tín dụng

Cách đàm phán với ngân hàng về lãi suất

Để đàm phán với ngân hàng về lãi suất, bạn có thể làm theo các bước sau đây:

1. Nghiên cứu và so sánh lãi suất của các ngân hàng khác nhau: Trước khi đàm phán với ngân hàng, bạn cần nghiên cứu và so sánh lãi suất của các ngân hàng khác nhau để có thể đưa ra những lập luận thuyết phục về việc tại sao ngân hàng cần giảm lãi suất.
2. Tìm hiểu về tình hình kinh tế: Tình hình kinh tế sẽ ảnh hưởng đến quyết định của ngân hàng về lãi suất. Bạn cần nghiên cứu và hiểu rõ về tình hình kinh tế hiện tại và tương lai để có thể đưa ra những đề nghị hợp lý.
3. Liên hệ với ngân hàng: Sau khi đã nghiên cứu và chuẩn bị đầy đủ, bạn có thể liên hệ với ngân hàng để đề xuất giảm lãi suất. Bạn cần chuẩn bị tài liệu để minh chứng cho những lập luận của mình và đưa ra những đề nghị cụ thể.
4. Thương lượng với ngân hàng: Sau khi đưa ra đề nghị, bạn cần thương lượng với ngân hàng để đạt được thỏa thuận về lãi suất. Bạn nên lắng nghe ý kiến của ngân hàng và cố gắng tìm ra giải pháp phù hợp cho cả hai bên.
5. Ký kết hợp đồng: Sau khi đạt được thỏa thuận, bạn cần ký kết hợp đồng với ngân hàng để xác nhận điều khoản về lãi suất. Bạn nên đọc kỹ và hiểu rõ các điều khoản trong hợp đồng trước khi ký kết.

Với các bước trên, bạn có thể đàm phán với ngân hàng để đạt được lãi suất phù hợp với tình hình tài chính của mình.

Quy định của ngân hàng Nhà nước Việt Nam khi tính lãi suất vay

Điều 13 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành quy định về lãi suất cho vay:

1. Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận về lãi suất cho vay theo cung cầu vốn thị trường, nhu cầu vay vốn và mức độ tín nhiệm của khách hàng, trừ trường hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có quy định về lãi suất cho vay tối đa tại khoản 2 Điều này.
2. Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận về lãi suất cho vay ngắn hạn bằng đồng Việt Nam nhưng không vượt quá mức lãi suất cho vay tối đa do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quyết định trong từng thời kỳ nhằm đáp ứng một số nhu cầu vốn:
   • Phục vụ lĩnh vực phát triển nông nghiệp, nông thôn theo quy định của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn;
   • Thực hiện phương án kinh doanh hàng xuất khẩu theo quy định tại Luật thương mại và các văn bản hướng dẫn Luật thương mại;
   • Phục vụ kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của Chính phủ về trợ giúp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa;
   • Phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ theo quy định của Chính phủ về phát triển công nghiệp hỗ trợ;
   • Phục vụ kinh doanh của doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo quy định tại Luật công nghệ cao và các văn bản hướng dẫn Luật công nghệ cao.
3. Nội dung thỏa thuận về lãi suất cho vay bao gồm mức lãi suất cho vay và phương pháp tính lãi đối với khoản vay. Trường hợp mức lãi suất cho vay không quy đổi theo tỷ lệ %/năm và/hoặc không áp dụng phương pháp tính lãi theo số dư nợ cho vay thực tế, thời gian duy trì số dư nợ gốc thực tế đó, thì trong thỏa thuận cho vay phải có nội dung về mức lãi suất quy đổi theo tỷ lệ %/năm (một năm là ba trăm sáu mươi lăm ngày) tính theo số dư nợ cho vay thực tế và thời gian duy trì số dư nợ cho vay thực tế đó.
4. Khi đến hạn thanh toán mà khách hàng không trả hoặc trả không đầy đủ nợ gốc và/hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận, thì khách hàng phải trả lãi tiền vay như sau:
   • Lãi trên nợ gốc theo lãi suất cho vay đã thỏa thuận tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả;
   • Trường hợp khách hàng không trả đúng hạn tiền lãi theo quy định tại điểm a khoản này, thì phải trả lãi chậm trả theo mức lãi suất do tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận nhưng không vượt quá 10%/năm tính trên số dư lãi chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả;
   • Trường hợp khoản nợ vay bị chuyển nợ quá hạn, thì khách hàng phải trả lãi trên dư nợ gốc bị quá hạn tương ứng với thời gian chậm trả, lãi suất áp dụng không vượt quá 150% lãi suất cho vay trong hạn tại thời điểm chuyển nợ quá hạn.
5. Trường hợp áp dụng lãi suất cho vay điều chỉnh, tổ chức tín dụng và khách hàng phải thỏa thuận nguyên tắc và các yếu tố để xác định lãi suất điều chỉnh, thời điểm điều chỉnh lãi suất cho vay.

Trường hợp căn cứ các yếu tố để xác định lãi suất điều chỉnh dẫn đến có nhiều mức lãi suất cho vay khác, thì tổ chức tín dụng áp dụng mức lãi suất cho vay thấp nhất.